Ciepielów
miasto w gminie miejsko-wiejskiej | |||
Ruina synagogi ciepielowskiej | |||
| |||
Państwo | Polska | ||
---|---|---|---|
Województwo | |||
Powiat | lipski | ||
Gmina | Ciepielów | ||
Prawa miejskie | 1548–1870, od 2024 | ||
Burmistrz | Artur Szewczyk | ||
Powierzchnia | 6,8642[1] km² | ||
Populacja (2021) • liczba ludności • gęstość |
| ||
Strefa numeracyjna | 48 | ||
Kod pocztowy | 27-310[3] | ||
Tablice rejestracyjne | WLI | ||
Położenie na mapie gminy Ciepielów | |||
Położenie na mapie Polski | |||
Położenie na mapie województwa mazowieckiego | |||
Położenie na mapie powiatu lipskiego | |||
51°14′56″N 21°34′32″E/51,248889 21,575556 | |||
TERC (TERYT) | 1409024 | ||
SIMC | 0617203[4] | ||
Urząd miejski ul. Czachowskiego 127-310 Ciepielów | |||
| |||
Strona internetowa |
Ciepielów – miasto w Polsce, położone w województwie mazowieckim, w powiecie lipskim, w miejsko-wiejskiej gminie Ciepielów[4][5]. Siedziba gminy oraz parafii Podwyższenia Krzyża Świętego. Miasto położone jest w Małopolsce, na ziemi radomskiej, która stanowi część dawnej ziemi sandomierskiej.
Ciepielów uzyskał lokację miejską w 1548 roku[6]. Został pozbawiony praw miejskich 13 stycznia 1870 i włączone do gminy Ciepielów w powiecie iłżeckim[7]. W latach 1867–1954 siedziba wiejskiej gminy Ciepielów, 1954–1972 gromady Ciepielów[8] (od 1956 w powiecie lipskim[9]), a od 1973 reaktywowanej gminy Ciepielów[10]. W latach 1975–1998 należał administracyjnie do województwa radomskiego. 1 stycznia 2024 odzyskał status miasta[1].
Przez miejscowość przebiega droga krajowa nr 79 i przepływa rzeka Iłżanka, dopływ Wisły.
SIMC | Nazwa | Rodzaj |
---|---|---|
0617210 | Podłącze | część miasta |
Historia
Prywatne miasto szlacheckie położone było w drugiej połowie XVI wieku w powiecie radomskim w województwie sandomierskim[11].
Niegdyś ważny ośrodek handlowy. Miejscowość posiadała prawa miejskie od 1548 do 1869. Jako miasto przez krótki czas nazywała się Grzymałów nad Iłżanką, w którego skład oprócz samego Ciepielowa wchodziły wsie Stare Gardzienice, Gardzienice-Kolonia, Stary Ciepielów i Ciepielów-Kolonia.
We wrześniu 1939 niemieccy żołnierze Wehrmachtu, wbrew obowiązującemu prawu międzynarodowemu, zamordowali pod Ciepielowem, w lesie państwowym pod Dąbrową, 300 polskich jeńców wojennych z 74. Pułku Piechoty.
Sport
Na terenie miasta działa klub sportowy – Video Ciepielów.
Galeria
-
- Ruiny synagogi
- Ciepielów widziany z Dąbrowy, widoczny kościół Podwyższenia Krzyża
Zobacz też
Przypisy
- ↑ a b Dz.U. z 2023 r. poz. 1472.
- ↑ GUS - Bank Danych Lokalnych [online], stat.gov.pl [dostęp 2024-04-22] .
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 164 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
- ↑ a b c GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ a b Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 26-27.
- ↑ Postanowienie z 17 (29) października 1869 (Dziennik Praw, rok 1869, tom 69, nr 239, s. 415)
- ↑ Uchwała Nr 13k/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 29 września 1954 r. w sprawie podziału na gromady powiatu iłżeckiego; w ramach Zarządzenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 20 grudnia 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 29 września 1954 r., dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 31 grudnia 1954 r., Nr. 15, Poz. 104)
- ↑ Dz.U. z 1955 r. nr 44, poz. 288
- ↑ Uchwała Nr XVII/80/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 8 grudnia 1972 w sprawie utworzenia wspólnych rad narodowych dla miast nie stanowiących powiatów i gmin w województwie kieleckim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 9 grudnia 1972, Nr 26, Poz. 174).
- ↑ Województwo sandomierskie w drugiej połowie XVI wieku ; Cz.1, Mapy, plany, Warszawa 1993, k. 3
Bibliografia
- Władysław Bartoszewski i Zofia Lewinówna Ten jest z ojczyzny mojej. Polacy z pomocą Żydom 1939–1945 Świat Książki Warszawa 2007 ISBN 978-83-247-0715-7
Linki zewnętrzne
- Ciepielów (1), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 689 .
- Ciepielów, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 339 .
- Historia Żydów w Ciepielowie na portalu Wirtualny Sztetl
- p
- d
- e
- Siedziba gminy: Ciepielów
Miasto |
|
---|---|
Wsie |
|
Część miasta |
|
Części wsi |
|
Przysiółek wsi |
|
Zniesiona kolonia |
|
- p
- d
- e
- p
- d
- e
Miasta |
|
---|---|
Gminy miejsko-wiejskie |
|
Gminy wiejskie |
|
- p
- d
- e
- Siedziba powiatu – Iłża (do 1915)
- Wierzbnik / Starachowice–Wierzbnik / Starachowice (od 1915)
Przynależność wojewódzka |
|
---|---|
Miasta (do 1973 →) |
|
Gminy wiejskie (1867–1954 i w 1973 →) |
|
Gromady (1954–72) |
|
- p
- d
- e
Legenda: (1) w nawiasach podano okres praw miejskich; (2) wytłuszczono miasta trwale restytuowane; (3) tekstem prostym opisano miasta nierestytuowane, miasta restytuowane przejściowo (ponownie zdegradowane) oraz miasta niesamodzielne, włączone do innych miast (wyjątek: miasta połączone na równych prawach, które wytłuszczono); (4) gwiazdki odnoszą się do terytorialnych zmian administracyjnych: (*) – miasto restytuowane połączone z innym miastem (**) – miasto restytuowane włączone do innego miasta (***) – miasto nierestytuowane włączone do innego miasta (****) – miasto nierestytuowane włączone do innej wsi; (5) (#) – miasto zdegradowane w ramach korekty reformy (w 1883 i 1888); (6) zastosowane nazewnictwo oddaje formy obecne, mogące się różnić od nazw/pisowni historycznych.
|
Źródła: Ukaz do rządzącego senatu z 1 (13) czerwca 1869, ogłoszony 1 (13 lipca) 1869. Listy miast poddanych do degradacji wydano w 20 postanowieniach między 29 października 1869 a 12 listopada 1870. Weszły one w życie: 13 stycznia 1870, 31 maja 1870, 28 sierpnia 1870, 13 października 1870 oraz 1 lutego 1871 (Stawiski).