Kapucynka (rodzaj)
Cebus | |||
Erxleben, 1777[1] | |||
Przedstawiciel rodzaju – młody samiec kapucynki białoczelnej (C. albifrons) | |||
Systematyka | |||
Domena | eukarionty | ||
---|---|---|---|
Królestwo | zwierzęta | ||
Typ | strunowce | ||
Podtyp | kręgowce | ||
Gromada | ssaki | ||
Infragromada | |||
Rząd | naczelne | ||
Podrząd | |||
Infrarząd | |||
Parvordo | |||
Rodzina | płaksowate | ||
Podrodzina | kapucynki | ||
Rodzaj | kapucynka | ||
Typ nomenklatoryczny | |||
Simia capucina Linnaeus, 1758 | |||
Synonimy | |||
| |||
Gatunki | |||
| |||
| |||
| |||
|
Kapucynka[5] (Cebus) – rodzaj ssaków naczelnych z podrodziny kapucynek (Cebinae) w obrębie rodziny płaksowatych (Cebidae).
Zasięg występowania
Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Ameryce Południowej[6][7][8].
Morfologia
Długość ciała 33–51 cm, ogona 35–55 cm; masa ciała 1,7–4,7 kg[8][9].
Systematyka
Rodzaj zdefiniował w 1777 roku niemiecki przyrodnik i weterynarz Johann Christian Polycarp Erxleben w książce o tytule Systema regni animalis per classes, ordines, genera, species, varietates: cum synonymia et historia animalium[1]. Na gatunek typowy Erxleben wyznaczył kapucynkę czarno-białą (C. capucinus).
Etymologia
- Cebus: gr. κηβος kēbos „długoogoniasta małpa”[10].
- Aegipan: w mitologii greckiej Aegipan (gr. Αιγιπαν Aigipan; αιξ aix, αιγος aigos „koza”; Παν Pan „Pan”) było inną nazwą Pana nadaną mu z powodu jego kozich kończyn, rogów i uszu[11].
- Calyptrocebus: gr. καλυπτρα kaluptra „welon”; κηβος kēbos „długoogoniasta małpa”[12]. Gatunek typowy: Reichenbach wymienił 14 gatunków, nie określając gatunku typowego.
- Eucebus: gr. ευ eu „dobry, typowy”; κηβος kēbos „długoogoniasta małpa”[13]. Gatunek typowy: Reichenbach wymienił 8 gatunków, nie określając gatunku typowego.
- Otocebus: gr. ους ous, ωτος ōtos „ucho”; κηβος kēbos „długoogoniasta małpa”[14]. Gatunek typowy: Reichenbach wymienił 10 gatunków, nie określając gatunku typowego.
- Pseudocebus: gr. ψευδος pseudos „fałszywy”; κηβος kēbos „długoogoniasta małpa”[15]. Gatunek typowy: Reichenbach wymienił 3 gatunki, nie określając gatunku typowego.
Podział systematyczny
W obrębie rodzaju wyróżnia się od czterech[16] do piętnastu gatunków[9][6][5], zachodzi potrzeba gruntownej rewizji taksonomicznej rodzaju[16]; tutaj klasyfikacja za Mammal Diversity Database[16]:
- Cebus albifrons (Humboldt, 1812) – kapucynka białoczelna
- Cebus olivaceus Schomburgk, 1848 – kapucynka oliwkowa
- Cebus kaapori Queiroz, 1992 – kapucynka reliktowa
- Cebus capucinus (Linnaeus, 1758) – kapucynka czarno-biała
Uwagi
Przypisy
- ↑ a b J.Ch.P. Erxleben: Systema regni animalis per classes, ordines, genera, species, varietates: cum synonymia et historia animalium: Classis I. Mammalia. Lipsiae: Impensis Weygandianis, 1777, s. 44. (łac.).
- ↑ C.S. Rafinesque: Analyse de la nature, or, Tableau de l’univers et des corps organisés. Palerme: Aux dépens de l’auteur, 1815, s. 53. (fr.).
- ↑ a b c Reichenbach 1862 ↓, s. 55.
- ↑ Reichenbach 1862 ↓, s. 56.
- ↑ a b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 38–39. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ a b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 190–192. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (red.): Genus Cebus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-11-05].
- ↑ a b A.B. Rylands, R.A. Mittermeier, B.M. Bezerra, F.P. Paim & H.L. Queiroz: Family Cebidae (Squirrel Monkeys and Capuchins). W: R.A. Mittermeier, A.B. Rylands & D.E. Wilson (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 3: Primates. Barcelona: Lynx Edicions, 2013, s. 407–414. ISBN 978-84-96553-89-7. (ang.).
- ↑ a b Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 123–124. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 166.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 81.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 155.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 272.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 487.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 590.
- ↑ a b c N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-09-13]. (ang.).
Bibliografia
- H.G.L. Reichenbach: Die vollsteändigste Naturgeschichte der Affen. Dresden und Leipzig: Expedition der vollstèandigsten Naturgeschichte, 1862, s. 1–204. (niem.).
- T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904. (ang.).
- Britannica: animal/capuchin-monkey
- БРЭ: 2043884