Nonan
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ogólne informacje | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Wzór sumaryczny | C9H20 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Inne wzory | CH | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Masa molowa | 128,2 g/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Wygląd | bezbarwna ciecz o charakterystycznym zapachu[2] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Identyfikacja | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Numer CAS | 111-84-2 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
PubChem | 8141 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Nonan, C
9H
20 – organiczny związek chemiczny z szeregu homologicznego alkanów. Jest bezbarwną cieczą o charakterystycznym zapachu, praktycznie nierozpuszczalną w wodzie[2], o gęstości 0,72 g/cm³[3].
Izomery
Istnieje 35 izomerów strukturalnych o wzorze C
9H
20[11][12][13], nazywanych tradycyjnie nonanami. Zgodnie z nomenklaturą IUPAC nazwę nonan ma jedynie izomer liniowy zwany zwyczajowo n-nonanem, natomiast pozostałe izomery rozgałęzione są alkilowymi pochodnymi niższych alkanów.
Lista izomerów nonanu (nie uwzględniając enancjomerów)[11][12][13]:
- nonan (n-nonan)
- Pochodne oktanu
- 2-metylooktan
- 3-metylooktan
- 4-metylooktan
- Pochodne heptanu
- 3-etyloheptan
- 4-etyloheptan
- 2,2-dimetyloheptan
- 2,3-dimetyloheptan
- 2,4-dimetyloheptan
- 2,5-dimetyloheptan
- 2,6-dimetyloheptan
- 3,3-dimetyloheptan
- 3,4-dimetyloheptan
- 3,5-dimetyloheptan
- 4,4-dimetyloheptan
- Pochodne heksanu
- 2-metylo-3-etyloheksan
- 2-metylo-4-etyloheksan
- 3-metylo-3-etyloheksan
- 3-metylo-4-etyloheksan
- 2,2,3-trimetyloheksan
- 2,2,4-trimetyloheksan
- 2,2,5-trimetyloheksan
- 2,3,3-trimetyloheksan
- 2,3,4-trimetyloheksan
- 2,3,5-trimetyloheksan
- 2,4,4-trimetyloheksan
- 3,3,4-trimetyloheksan
- Pochodne pentanu
- 3,3-dietylopentan
- 2,2-dimetylo-3-etylopentan
- 2,3-dimetylo-3-etylopentan
- 2,4-dimetylo-3-etylopentan
- 2,2,3,3-tetrametylopentan
- 2,2,3,4-tetrametylopentan
- 2,2,4,4-tetrametylopentan
- 2,3,3,4-tetrametylopentan
Przypisy
- ↑ P-21.2.1 Węglowodory, [w:] Henri A.H.A. Favre Henri A.H.A., Warren H.W.H. Powell Warren H.W.H., Nomenklatura związków organicznych. Rekomendacje IUPAC i nazwy preferowane 2013, Komisja Terminologii Chemicznej Polskiego Towarzystwa Chemicznego (tłum.), wyd. 5, Narodowy Komitet Międzynarodowej Unii Chemii Czystej i Stosowanej, [2023], s. 125 .
- ↑ a b c d e f g h i j k n-Nonane, [w:] GESTIS-Stoffdatenbank [online], Institut für Arbeitsschutz der Deutschen Gesetzlichen Unfallversicherung, ZVG: 29230 [dostęp 2017-10-30] (niem. • ang.).
- ↑ a b c d e f Haynes 2016 ↓, s. 3-420.
- ↑ Haynes 2016 ↓, s. 5-175.
- ↑ a b Haynes 2016 ↓, s. 5-159.
- ↑ a b c Haynes 2016 ↓, s. 6-77.
- ↑ a b c d e Haynes 2016 ↓, s. 6-246.
- ↑ a b c d e Haynes 2016 ↓, s. 6-193.
- ↑ a b c d Haynes 2016 ↓, s. 15-18.
- ↑ Nonan (nr 296821) (ang.) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Stanów Zjednoczonych. [dostęp 2017-10-30]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
- ↑ a b Isomers of Alkanes [online], www.kentchemistry.com [dostęp 2021-02-23] (ang.).
- ↑ a b Formula Browser. Formulas which begin with C9H20 [online], webbook.nist.gov [dostęp 2021-02-23] (ang.).
- ↑ a b Isomers of Nonane [online], www.3rd1000.com [dostęp 2021-02-23] (ang.).
Bibliografia
- CRC Handbook of Chemistry and Physics, William M.W.M. Haynes (red.), wyd. 97, Boca Raton: CRC Press, 2016, ISBN 978-1-4987-5429-3 (ang.).
- p
- d
- e
Niższe alkany (C1–C10) | |
---|---|
Wyższe alkany (>C10) |
|