Pomnik młodego Ludwika Zamenhofa
Państwo | Polska | ||
---|---|---|---|
Miejscowość | Białystok | ||
Miejsce | ulica Zamenhofa | ||
Typ obiektu | posąg | ||
Projektant | Ryszard Piotrowski i Katarzyna Piotrowska (projekt koncepcyjny), Marcin Głuchowski (projekt wykonawczy)[1] | ||
Materiał | mosiądz[1] | ||
Całkowita wysokość | 1,45[1] m | ||
Data odsłonięcia | 14 kwietnia 2019 | ||
Położenie na mapie Białegostoku | |||
Położenie na mapie Polski | |||
Położenie na mapie województwa podlaskiego | |||
53°07′57,61″N 23°09′32,98″E/53,132670 23,159160 | |||
|
Pomnik upamiętniający młodego Ludwika Zamenhofa – pomnik w Białymstoku umiejscowiony przy ulicy Ludwika Zamenhofa. Przedstawia młodego Ludwika Zamenhofa, urodzonego w Białymstoku twórcę języka esperanto, z okresu, w którym mieszkał w mieście. Jeden z dwóch pomników lekarza lingwisty, znajdujących się w tym mieście.
W 2017 roku w ramach Budżetu Obywatelskiego wybrano do realizacji projekt budowy pomnika. 17 sierpnia 2017 r. prezydent Białegostoku ogłosił konkurs na opracowanie koncepcji projektowej pomnika na terenie ul. Zamenhofa w sąsiedztwie Rynku Kościuszki. 29 listopada sąd konkursowy przyznał I nagrodę koncepcji Ryszarda Piotrowskiego i Katarzyny Piotrowskiej[2].
Rzeźba przedstawia kilkunastoletniego Ludwika Zamenhofa z okresu, w którym mieszkał w Białymstoku (przed wyjazdem rodziny do Warszawy). O swoim mieście pisał[3]:
To miejsce moich narodzin i moich lat dziecięcych nadało kierunek wszystkim moim przyszłym usiłowaniom. W Białymstoku ludność składa się z czterech różnych elementów: Rosjan, Polaków, Niemców i Żydów; wszystkie z tych elementów mówią w innym języku i nieprzyjaźnie odnoszą się do pozostałych. W takim mieście bardziej niż gdziekolwiek wrażliwa natura odczuwa ciężkie nieszczęście wielojęzyczności i przekonuje się na każdym kroku, iż rozmaitość języków jest jedyną, albo przynajmniej główną przyczyną, która rozrywa rodzinę ludzką i dzieli ją na wrogie części.
Wokół postaci porozrzucane są litery trzech alfabetów (łacińskiego, hebrajskiego i cyrylicy) z języków używanych w XIX w. w Białymstoku, będących inspiracją dla późniejszego inicjatora języka międzynarodowego. Autorzy pomnika tak opisali założenia projektowe[1]:
Ulice Białegostoku były miejscem mieszania się kultur polskiej, żydowskiej i rosyjskiej. Taka różnorodność była wartością miasta, ale też sprawiała trudności w komunikowaniu się między ludźmi. Ten problem stał się zaczynem do poszukiwań, przez młodego Ludwika, języka uniwersalnego, którym każdy mógłby się porozumieć bez problemu a żaden język nie byłby faworyzowany. Rzeźba ukazuje młodego chłopaka, którego refleksja nad dźwiękami ulicy zatrzymała podczas codziennej drogi. Skupia on uwagę na literach, które są symbolem wielokulturowego środowiska, w którym się wychował.
Wykonany przez Ryszarda Piotrowskiego mosiężny posąg został odsłonięty 14 kwietnia 2019 r. przez prezydenta Białegostoku Tadeusza Truskolaskiego w 102. rocznicę śmierci Zamenhofa[4].
W weekendową noc z 10 na 11 sierpnia 2024 r. nieznany sprawca wyrwał i przewrócił pomnik na ziemię, co zastępca prezydenta miasta Rafał Rudnicki nazwał wyjątkowym aktem wandalizmu[5]. Trzy dni później pomnik ponownie zamontowano[6].
Zobacz też
Przypisy
- ↑ a b c d Karolina Malinowska: Zał. 3: dokumentacja projektowa do zamówienia publicznego: Wykonanie robót przygotowawczych do montażu pomnika upamiętniającego młodego Ludwika Zamenhofa w Białymstoku. Biuletyn Informacji Publicznej Urzędu Miejskiego w Białymstoku, 2018-09-12. [dostęp 2019-04-17]. (pol.).
- ↑ Karolina Malinowska: Konkurs rzeźbiarsko-architektoniczny na opracowanie koncepcji projektowej pomnika upamiętniającego młodego Ludwika Zamenhofa w Białymstoku.. zamenhof.info.pl, 2019-04. [dostęp 2019-04-17]. (pol.).
- ↑ Ludwik Zamenhof; tłum. na polski Przemysław Wierzbowski: List do Borowki. Wschodzący Białystok – oficjalny portal miasta, 2019-04-15. [dostęp 2019-04-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-04-17)]. (pol.).
- ↑ Agnieszka Błachowska: Odsłonięcie pomnika Zamenhofa. Wschodzący Białystok – oficjalny portal miasta, 2019-04-15. [dostęp 2019-04-17]. (pol.).
- ↑ Piotr Gądek: Wyrwali z chodnika i przewrócili pomnik Zamenhofa - twórcy esperanto. RMF24, 2024-08-12. [dostęp 2024-08-18]. (pol.).
- ↑ Pomnik młodego Zamenhofa wraca na swoje miejsce. Białystok Online, 2024-08-14. [dostęp 2024-08-18]. (pol.).