Stały Trybunał Arbitrażowy
Stały Trybunał Arbitrażowy, Stały Trybunał Rozjemczy (ang. Permanent Court of Arbitration, fr. Cour permanente d'arbitrage) – międzynarodowa organizacja arbitrażowa, powołana na mocy ustaleń konferencji w Hadze w 1899 (I konwencja haska z 1899)[1]. Konwencja została zrewidowana I konwencją haską z 1907[a]. Trybunał rozpoczął działalność w 1902 i rozpatrzył około 20 spraw, niemal wszystkie przed I wojną światową. Później jego rolę faktycznie przejął Stały Trybunał Sprawiedliwości Międzynarodowej, a po II wojnie światowej Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości[b]. Wznowienie rozjemczej działalności Trybunału Rozjemczego nastąpiło w 1998[2].
Organizacja
Trybunał nie ma stałego składu – w razie sporu państwa wybierają po cztery osoby z listy arbitrów (możliwe jest też powołanie osób spoza listy). Osoby z tego samego państwa tworzą w trybunale tzw. grupę narodową. Każde państwo może wyznaczyć do niego 4 osoby (o odpowiednich kwalifikacjach) na 6 lat. Jedyną kompetencją trybunału, od czasów II wojny światowej, jest uprawnienie grup narodowych do wysuwania kandydatów na sędziów Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości.
Trybunałem zarządza Rada Administracyjna złożona z przedstawicieli dyplomatycznych państw – sygnatariuszy akredytowanych w Holandii. Do 2022 przewodniczył jej holenderski minister spraw zagranicznych. 14 lutego 2022 Sekretarzem Generalnym Trybunału został Marcin Czepelak, jako pierwszy nie-Holender[3].
Siedziba
Trybunał i jego organy maja swoją siedzibę w Pałacu Pokoju w Hadze.
Kraje członkowskie konwencji
W 2012 roku 115 państw było stronami konwencji Haskiej[4].
Państwo | Konwencja z 1899 | Konwencja z 1907 |
---|---|---|
Albania | 28-10-2011 | |
Arabia Saudyjska | 20-01-2002 | |
Argentyna | 15-06-1907 | |
Australia | 01-04-1960 | 21-02-1997 |
Austria | 04-09-1900 | 26-01-1910 |
Bahrajn | 30-06-2008 | |
Bangladesz | 26-02-2012 | |
Białoruś | 04-06-1962 | 04-04-1962 |
Belgia | 04-09-1900 | 07-10-1910 |
Belize | 21-01-2003 | |
Benin | 16-09-2005 | |
Boliwia | 15-06-1907 | 26-10-1910 |
Brazylia | 15-06-1907 | 06-03-1914 |
Bułgaria | 04-09-1900 | 10-06-2000 |
Burkina Faso | 30-08-1961 | 30-08-1961 |
Czarnogóra | 03-06-2006 | |
Chile | 15-06-1907 | 18-01-1998 |
Chiny | 21-11-1904 | 26-01-1910 |
Chorwacja | 08-10-1991 | |
Cypr | 12-11-1993 | |
Czechy | 01-01-1993 | |
Dania | 04-09-1900 | 26-01-1910 |
Dominikana | 15-06-1907 | 07-09-1958 |
Ekwador | 03-07-1907 | |
Egipt | 04-11-1968 | |
Erytrea | 04-10-1997 | |
Estonia | 01-09-2003 | |
Etiopia | 28-09-2003 | |
Fidżi | 02-04-1973 | |
Filipiny | 14-07-2010 | |
Finlandia | 09-06-1922 | |
Francja | 04-09-1900 | 06-12-1910 |
Grecja | 04-04-1901 | |
Gwatemala | 15-06-1907 | 14-05-1911 |
Gujana | 25-01-1998 | |
Haiti | 15-06-1907 | 03-04-1910 |
Holandia | 04-09-1900 | 26-01-1910 |
Honduras | 01-12-1961 | 30-01-1962 |
Islandia | 08-12-1955 | 08-12-1955 |
Indie | 29-07-1950 | |
Iran | 04-09-1900 | |
Irak | 31-08-1970 | 30-10-1970 |
Irlandia | 06-07-2002 | |
Izrael | 17-06-1962 | |
Japonia | 06-10-1900 | 11-02-1912 |
Jordania | 27-01-1992 | |
Kambodża | 04-01-1956 | 04-01-1956 |
Kamerun | 01-08-1961 | 01-08-1961 |
Kanada | 19-08-1960 | 09-07-1994 |
Kenia | 11-06-2006 | |
Kirgistan | 04-06-1992 | 04-06-1992 |
Kolumbia | 15-06-1907 | 17-03-1997 |
Demokratyczna Republika Konga | 25-03-1961 | 25-03-1961 |
Kostaryka | 20-07-1999 | |
Kuba | 15-06-1907 | 22-04-1912 |
Korea Południowa | 21-02-2000 | |
Kuwejt | 14-09-2003 | |
Laos | 18-07-1955 | 18-07-1955 |
Łotwa | 12-08-2001 | |
Liban | 14-02-1968 | 14-04-1968 |
Libia | 02-09-1996 | |
Liechtenstein | 23-09-1994 | |
Litwa | 09-01-2005 | |
Luksemburg | 12-07-1901 | 04-11-1912 |
Macedonia | 17-11-1991 | 17-02-2001 |
Madagaskar | 07-10-2009 | |
Malezja | 06-05-2002 | |
Malta | 07-09-1968 | |
Mauritius | 03-08-1970 | |
Meksyk | 17-04-1901 | 26-01-1910 |
Maroko | 04-06-2001 | |
Nowa Zelandia | 10-02-1959 | 13-04-2010 |
Niemcy | 04-09-1900 | 26-01-1910 |
Nikaragua | 15-06-1907 | 14-02-1910 |
Nigeria | 16-02-1987 | |
Norwegia | 04-09-1900 | 18-11-1910 |
Pakistan | 05-08-1950 | |
Panama | 15-06-1907 | 10-11-1911 |
Paragwaj | 15-06-1907 | 24-06-1933 |
Peru | 15-06-1907 | |
Polska | 26-05-1922 | |
Portugalia | 04-09-1900 | 12-06-1911 |
Katar | 02-12-2005 | |
Republika Południowej Afryki | 21-12-1998 | |
Rosja | 07-03-1955 | 07-03-1955 |
Rumunia | 04-09-1900 | 30-04-1912 |
Rwanda | 19-04-2011 | |
Salwador | 20-06-1907 | 26-01-1910 |
Senegal | 01-08-1977 | 30-09-1977 |
Serbia | 05-06-2006 | 05-06-2006 |
Singapur | 11-09-1993 | |
Słowacja | 01-01-1993 | |
Słowenia | 01-10-1996 | 29-03-2004 |
Hiszpania | 04-09-1900 | 17-05-1913 |
Sri Lanka | 09-02-1955 | |
Stany Zjednoczone Ameryki | 04-09-1900 | 26-01-1910 |
Eswatini | 29-12-1900 | 11-07-1910 |
Sudan | 02-12-1966 | |
Surinam | 27-12-1992 | |
Szwajcaria | 25-12-1970 | |
Szwecja | 04-09-1900 | 26-01-1910 |
Tajlandia | 04-09-1900 | 11-05-1910 |
Togo | 17-12-2004 | |
Turcja | 12-06-1907 | |
Uganda | 30-04-1966 | |
Ukraina | 04-04-1962 | 04-04-1962 |
Urugwaj | 17-06-1907 | |
Węgry | 04-09-1900 | 26-01-1910 |
Wenezuela | 15-06-1907 | |
Wielka Brytania | 04-09-1900 | 12-10-1970 |
Wietnam | 29-12-2011 | 27-02-2012 |
Włochy | 04-09-1900 | |
Zambia | 31-12-1999 | |
Zimbabwe | 19-09-1984 | |
Zjednoczone Emiraty Arabskie | 06-11-2008 |
Uwagi
- ↑ Art. 1 obu konwencji brzmi Celem zapobieżenia w granicach możliwości, uciekania się do siły w stosunkach pomiędzy Państwami, Mocarstwa Umawiające się zgadzają się używać wszelkich wysiłków celem zapewnienia pokojowego rozstrzygania sporów międzynarodowych.
- ↑ W Trybunale Rozjemczym strony każdorazowo wyznaczają skład sądzący do poszczególnych spraw, w MTS jest on stały. W obu Trybunałach wyrok jest ostateczny, możliwa jest rewizja. Rewizję rozpoznaje Trybunał w tym samym składzie w którym wydał zaskarżony wyrok. W Trybunale Rozjemczym strony zawierając umowę o skierowaniu sprawy mogą zastrzec możliwość żądania rewizji w razie wykrycia nowego faktu, mogącego wywrzeć wpływ decydujący na wyrok, który w chwili zamknięcia rozprawy nie był znany Trybunałowi ani stronie żądającej rewizji. Umowa określa termin, w którym żądanie rewizji winno być sformułowane. W postępowaniu przed MTS taka możliwość zawarta jest w jego Statucie. Możliwość żądania rewizji ulega przedawnieniu 6 miesięcy po odkryciu takiego faktu i 10 lat po wydaniu wyroku.
Przypisy
- ↑ Convention for the Pacific Settlement of International Disputes (Hague I); 29 July 1899 (ang.)
- ↑ PCA :: About Us [online], pcacases.com [dostęp 2022-02-17] .
- ↑ Polak nowym Sekretarzem Generalnym Stałego Trybunału Arbitrażowego w Hadze [online], Ministerstwo Spraw Zagranicznych, 14 lutego 2022 [dostęp 2022-02-17] .
- ↑ Kraje członkowskie, Lista stron Konwencji 1899, Lista stron Konwencji 1907
Linki zewnętrzne
- Hague Convention (I) Pacific Settlement of International Disputes, October 18, 1907 (ang.)
- Konwencja Haska z 18 października 1907 o pokojowym załatwianiu sporów międzynarodowych (Dz.U. z 1930 r. nr 9, poz. 64)
- Oficjalna strona internetowa Stałego Trybunału Arbitrażowego (fr. • ang. • arab. • chiń. • hiszp. • ros.)
- Britannica: topic/Permanent-Court-of-Arbitration
- DSDE: Den_Faste_Voldgiftsret