Aérospatiale Super Frelon
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.
Aérospatiale Super Frelon na francuskim lotniskowcu Clemenceau (1985) | |||
Dane podstawowe | |||
Państwo | Francja | ||
---|---|---|---|
Producent | Sud Aviation i Aérospatiale | ||
Typ | ciężki śmigłowiec transportowy | ||
Konstrukcja | półskorupowa, metalowa, podwozie stałe trzypunktowe + pływaki | ||
Załoga | 5 | ||
Historia | |||
Data oblotu | 1962 | ||
Dane techniczne | |||
Napęd | 3 × Turboméca 3C III turbowałowe | ||
Moc | 1570 KM (1171 kW) każdy | ||
Wymiary | |||
Średnica wirnika | 18,90 m | ||
Długość | 23,03 m | ||
Długość kadłuba | 19,40 m | ||
Wysokość | 6,66 m | ||
Masa | |||
Własna | 6863 kg | ||
Startowa | 13000 kg | ||
Osiągi | |||
Prędkość maks. | 248 km/h | ||
Wznoszenie maks. w locie pionowym | 300 m/min | ||
Pułap praktyczny | 3100 m | ||
Zasięg | 1000 km | ||
Długotrwałość lotu | 4 h | ||
Dane operacyjne | |||
Uzbrojenie | |||
Strzeleckie: działko automatyczne kalibru 20 mm Podwieszane: 4 torpedy Aerojet Mk 46 (w wersji do walki z okrętami podwodnymi) lub 2 pociski Exocet (w wersji przeciwokrętowej) | |||
Liczba miejsc | |||
27 osób (cywilna wersja pasażerska) lub 38 żołnierzy z wyposażeniem lub 15 par noszy | |||
Użytkownicy | |||
Argentyna, Chiny, Francja, Irak, Izrael, Libia, RPA, i Zair | |||
Rzuty | |||
|
Aérospatiale SA 321 Super Frelon – ciężki śmigłowiec transportowy napędzany trzema silnikami turbowałowymi, zaprojektowany przez francuski koncern Aérospatiale.
Głównym przeznaczeniem śmigłowca jest transport żołnierzy i komandosów podczas operacji morskich i akcji antyterrorystycznych na morzu, ratowanie pilotów zestrzelonych nad terenem wroga i nad zbiornikami wodnymi, operacje logistyczne i transportowe dla jednostek morskich, ratownictwo morskie, walka z zanieczyszczeniami morza.
Historia
SE 3200 Frelon
Śmigłowiec powstał na zamówienie armii francuskiej z 1955 roku potrzebującej śmigłowca transportowego mogącego przewozić wojsko, uzbrojenie, duże ładunki podwieszone pod kadłubem, realizować misje ewakuacji rannych, walki z okrętami podwodnymi i usuwania min morskich. Firma SNCASE zaprojektowała śmigłowiec oznaczony jako SE 3200 Frelon (fr. szerszeń)[1]. Był to ważący 7 ton śmigłowiec napędzany trzema silnikami Turboméca Turmo II o mocy 1175 KM każdy, zamontowanymi w górnej części kadłuba, dwa po bokach, a trzeci za osią wirnika głównego. Wloty powietrza do silników umiejscowiono nad i za kokpitem pilotów. Długość przestrzeni ładunkowej tyłu śmigłowca wynosząca 14,80 m, przy szerokości 2,55 m i wysokości 2,30 m umożliwiała przewiezienie dwóch samochodów terenowych klasy jeep.
Zbudowano dwa prototypy z których pierwszy wzbił się w powietrze 10 czerwca, a drugi (przeznaczony dla marynarki) 26 października 1959 roku.
W kwietniu 1960 inżynierowie z firmy Sud Aviation powstałej po połączeniu w 1957 roku firm SNCASO i SNCASE zaproponowali trzy kolejne wersje śmigłowca Frelon oznaczone jako SA 3210, SA 3220 i SA 3230. W dniu 23 kwietnia 1961 roku odbyła się narada, w wyniku której wyłoniono śmigłowiec w wersji SA 3210 jako rozwojowy, przemianowując go na SA 321 Super Frelon.
SA 321 Super Frelon
Kadłub śmigłowca, zbudowany na wzór śmigłowca Sikorsky S-61 (SH-3) Sea King zaopatrzono w wersji morskiej w pływaki umożliwiające unoszenie się na powierzchni wody. Śmigłowiec posiada sześciołopatowy wirnik główny z układami anty-wibracyjnymi, oraz składaną belkę ogonową z pięciołopatowym wirnikiem zaprojektowanym przez amerykańską firmę Sikorsky. Przekładnie główną i do wirnika ogonowego wyprodukowano we włoskiej firmie FIAT. Wirnik zamocowany jest po prawej stronie belki ogonowej a po lewej znajduje się pojedynczy statecznik poziomy. Dostęp do przestrzeni ładunkowej umożliwiała podnoszona rampa załadunkowa. Maszyna wyposażona była także w autopilota. Przewidywano zbudowanie dwóch prototypów i czterech maszyn serii przedprodukcyjnej.
Pierwszy prototyp brał udział w testach przeciwokrętowego pocisku rakietowego Exocet w 1973 roku, by w marcu 1974 trafić do muzeum w Le Bourget. Drugi prototyp jako pierwszy wylądował na francuskim krążowniku śmigłowcowym „Jeanne d’Arc”, a później użyto jego kabiny jako symulatora, a kadłub przeznaczono do testów.
Super Frelon budowany był w trzech wersjach wojskowych: transportowej, przeciwokrętowej i do zwalczania okrętów podwodnych. Produkcję śmigłowca już zakończono.
Wersja transportowa może przewieźć maksymalnie do 38 żołnierzy lub 15 par noszy z rannymi. Wersja do zwalczania okrętów podwodnych i nawodnych jest wyposażona zazwyczaj w radar nawigacyjno-poszukiwawczy ORB-42 i 50 metrową linę ratunkową. Uzbrojenie stanowi 20 mm działko, systemy umożliwiające widzenie w nocy, laserowe znaczniki celu. Wyposażony jest także w końcówkę do tankowania w locie.
Śmigłowce Super Frelon jako transportowe służyły m.in. na okrętach „Jeanne d’Arc”, okrętach desantowych typu Foudre i francuskich lotniskowcach.
Z-8
W połowie lat 70. Chiny nawiązały współpracę gospodarczą z państwami zachodnimi i zakupiły 13 śmigłowców SA-321H Super Frelon, oraz prawdopodobnie zestawy do montażu dalszych i licencję na produkcję śmigłowca[2]. Do jego produkcji pod oznaczeniem Z-8 przystąpiły zakłady CHAIC, a nadzór konstrukcyjny sprawował instytut nr 602 w Xi’an[2]. Należy zaznaczyć, że informacje dotyczące początku produkcji tego śmigłowca w Chinach nie zostały oficjalnie ujawnione i nie są znane z pewnością. Prawdopodobnie pierwszy zbudowany w Chinach Z-8 został oblatany 11 grudnia 1985 roku, a produkcja ruszyła w 1989 roku[2]. Jest on od tej pory produkowany i rozwijany w Chinach, w różnych wariantach pochodnych, znacznie różniących się od pierwowzoru[2].
Wyposażenie dodatkowe
- Radar ORB-42
- Wyrzutnik pułapek termicznych i antyradarowych
- Gogle do obserwacji w podczerwieni
- Ochronne płyty pancerne
- Systemy PLS (Personal Locator System) i GPS (Global Positioning System)
Przypisy
Bibliografia
- Riccardo Niccoli: Samoloty : najważniejsze typy, najciekawsze konstrukcje. Aldershot: Bellona, 2001. ISBN 978-83-11-09406-2. OCLC 297740160.
- p
- d
- e
Samoloty myśliwskie | |
---|---|
Samoloty bombowe | |
Samoloty szturmowe | |
Samoloty patrolowe i zwalczania okrętów podwodnych | |
Samoloty szkolno-treningowe | |
Samoloty transportowe | |
Śmigłowce i pionowzloty |
|
Bezzałogowe | |
Konstrukcje doświadczalne i prototypy |
- p
- d
- e
- SNL: Super_Frelon